“Hans zal zich omdraaien in zijn graf”

Omdat we hier gaat om een persoon die bij velen bekend was, is anonimiseren niet nodig.

De poging van Hans Breukhoven, de in 2017 overleden oprichter van Free Record Shop, om tenminste 1 van zijn kinderen te onterven is mislukt. De rechtbank Noord-Holland heeft 19 december 2018 bepaald dat alle kinderen recht hebben op een deel van zijn nalatenschap/zijn erfenis.

Kort na zijn overlijden werd al duidelijk dat de verdeling van de erfenis problemen zou gaan opleveren. De kinderen Marvin en Constanza lieten al snel weten dat ze zich niet zouden neerleggen bij de mededeling dat ze niets zouden krijgen. Wat Marvin zijn vader heeft aangedaan om uit diens gratie te vallen is mij niet bekend. Een oude Story of Privé zal wellicht antwoord geven op deze vraag.

De reden waarom Breukhoven niet wilde dat Constanza iets zou erven is daarentegen wel bekend en zeker niet onbegrijpelijk. Zij is in het verleden namelijk veroordeeld voor het bestelen van haar vader. De buit bestond destijds uit horloges ter waarde van € 236.000, een kleine 70 mille cash en aandelen aan toonder ter waarde van € 2,5 miljoen. Het gerechtshof legde haar daarom in 2012 een gevangenisstraf van 120 dagen op, waarvan 82 voorwaardelijk, en een taakstraf van 240 uur.

Breukhoven zou in zijn testament hebben bepaald hij niet wilde dat iedereen mee zou delen in zijn erfenis. De in Londen woonachtige ondernemer liet daarbij opnemen dat hij vond dat het Britse recht op dit document van toepassing zou moeten zijn. Daarmee was de Nederlandse rechtbank het niet mee eens. Die is er namelijk niet van overtuigd dat Breukhoven de intentie had zich permanent in het buitenland te vestigen en dus nooit meer naar Nederland terug te keren. Dus geldt volgens de rechtbank het Nederlands recht. En daarin is bepaald dat kinderen nooit volledig onterfd kunnen worden.

Onterven kan wel, maar een kind hoeft zich daar niet bij neer te leggen. Die kan namelijk aanspraak maken op de legitieme portie, hetgeen Marvin en/of Constanza hebben gedaan.

Maar ben je dan niet onwaardig om te erven als je, zoals Constanza heeft gedaan, een strafbaar feit hebt gepleegd jegens de erflater?

Het antwoord op deze vraag vinden we in artikel 4:3 BW lid 1. Onwaardig om uit een nalatenschap voordeel te genieten is:

• iemand die onherroepelijk veroordeeld is omdat hij de overledene heeft omgebracht, heeft getracht hem om te brengen dat feit van ombrenging heeft voorbereid of daaraan heeft deelgenomen;
• iemand die onherroepelijk veroordeeld is wegens een opzettelijk tegen de erflater gepleegd misdrijf waarop naar de Nederlandse wettelijke omschrijving een vrijheidsstraf is gesteld met een maximum van ten minste vier jaren, dan wel wegens poging tot, voorbereiding van, of deelneming aan een dergelijk misdrijf;
• iemand van wie bij onherroepelijke rechtelijke uitspraak is vastgesteld dat hij tegen de erflater lasterlijk een beschuldiging van een misdrijf heeft ingebracht waarop naar de Nederlandse wettelijke omschrijving een vrijheidsstraf met een maximum van ten minste vier jaren is gesteld;
• iemand die de overledene door een feitelijkheid of door bedreiging met een feitelijkheid heeft gedwongen of belet een uiterste wilsbeschikking te maken;
• iemand die de uiterste wil van de overledene heeft verduisterd, vernietigd of vervalst.

Hoewel het strafvonnis/arrest dat in de strafzaak tegen Constanza is gewezen mij niet volledig bekend is, kan het bijna niet anders dan dat zij uiteindelijk veroordeeld is wegens diefstal (art. 310 Sr.). Op dit feit staat een maximum gevangenisstraf van vier jaar en dat is iets ander dan een maximum van ten minste vier jaar, zoals onder de tweede bullit staat beschreven.

Kortom het strafbare feit is niet ernstig genoeg om “onwaardig” te zijn om uit een nalatenschap voordeel te trekken. Dus ook Constanza zal vermoedelijk een graantje meepikken, hoe “onwaardig” zij zich ook jegens haar vader heeft gedragen.

Overigens een vergevingsgezinde erflater kan de onwaardigheid opheffen, maar dat zal Hans wel niet gedaan hebben.

Sjoerd Meeuwsen, advocaat

Lid van de Vereniging van Erfrecht Advocaten Nederland (www.VEAN.nl)